صنایع دستی، معیشت پایدار، حفاظت از طبیعت
حفاظت از طبیعت روشهای گوناگونی دارد، یکی از این روشها مشارکت جوامع محلیای است که ساکنین حاشیه زیستگاههای یک گونه در معرض خطر انقراض هستند. خرس سیاه آسیایی (بلوچی) گونهای به شدت در معرض خطر انقراض است؛ که فقط در استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان زندگی میکند. استان هرمزگان غربیترین مزر پراکندگی این گونه در جهان است. گونهها معمولاً در مرزهای زیستگاههایشان به شدت آسیبپذیر هستند و این موقعیتی است که خرس سیاه آسیایی در استان هرمزگان با آن مواجه است. بخش بزرگی از رژیم غذایی خرس سیاه در استان هرمزگان خرما (میوه درخت نخل) است. همچنین پنیر داز (انتهای ساقه تازه گیاه داز) هم یکی از خوراکهای این گونه است.
منطقه بشاگرد استان هرمزگان یکی از زیستگاههای خرس سیاه است. همچنین سالیان سال مردم محلی این منطقه برای گذاران نیازهای اولیه زندگی خود از برگهای این دو گیاه (نخل و داز) که به آنها "پیش" میگویند؛ محصولاتی میبافتند و استفاده میکردند. اما امروزه به دلیل کمرنگ شدن ارزش بافت چنین محصولاتی و همچنین دشواری این کار، این هنر در حال ازبین رفتن است. به طوری که جوانترها حتی روشهای بافت این محصولات حصیری را نیاموختهاند.
استفاده از برگهای کهنه و بزرگ نخل و داز برای تولید صنایع دستی، باعث هرس این گیاهان شده که هم به باروری آنها کمک میکند و هم باعث رشد برگهای تازه در گیاه داز میشود؛ که دارای پنیر بیشتری (بخش خوراکی برای خرس سیاه) هستند. از سویی دیگر بازتولید این صنایع دستی باعث احیای این هنر بومی در میان مردم منطقه شده؛ که این خود نیز به ایجاد درآمدی جانبی برای مردم محلی و بهوجود آمدن تفکری مثبت نسبت به ارزشهای حفاظت از طبیعت منطقه منجر میشود.
انواع بافت:
تَگ (Tag): نوعی نوار حصیری است که بیشتر از پیش داز بافته میشود و میتوان اندازه آن را تا میزان دلخواه بلند کرد؛ تگ پس از آماده شدن در کنار هم دوخته میشود تا استحکام بیشتری داشته باشد.
یکسره: این نوع بافت، بافتی است که به اندازه و بلندی پیشهای نخل و داز بستگی دارد و در واقع اندازه محصول بر اساس اندازه یک پیش است.
چیلک (Chilak): چیلک نوعی طناب حصیری است که از به هم پیچانده شدن دو نوار پیش درست میشود. برای استحکام این طناب مردم محلی آنرا در آب خیسانده و میکوبند و گاهی به تناوب چند چیلک را باز به هم میطابانند تا طنابی قویتر درست کنند.
مراکز فروش:
موسسه نجوای زمین: http://www.earthswhisper.com/contact
فروشگاه آرت شاپ گنجه: میدان قدس، خیابان دربند، نبش کوچه ناودانک، کاشی ۴۴. تلفن تماس: https://www.instagram.com/ganjeh.artshop/ ۰۲۱۲۲۷۰۹۹۳۷
اکوتیک، وبگاه ایدههای سبز، بخش پروژهی حفاظتی خرس سیاه آسیایی: (http://ecotick.ir/default.aspx)
بخش صنايع دستى فروشگاه اینترنتی ديجى كالا: (http://digikala.com/Search/Category-Mat-Weaving/#!Category-Mat-Weaving/)
بخشی از درآمد حاصل از خرید این محصولات در راستای حمایت از "برنامه حفاظتی خرس سیاه آسیایی استان هرمزگان" و تولید صنایع دستی توسط مردم محلی صرف میشود.
درصورت تمايل به همكارى در معرفى،ارائه و فروش صنايع دستى محلى منطقه بشاگرد به منظور حمايت از خرس سياه آسيايى با موسسه نجواى زمين تماس بگيريد.